Heilige Ibis in Wilhelminapark

Het is zaterdagmiddag, 7 februari 2004. Zo'n regenachtige middag waar we de afgelopen zomer zo naar snakten. Nu ben je blij als de zon zich even met een paar stralen tussen de wolken doorworstelt. Wandelaars en fietsers hebben weinig oog voor wat zich op het grasveld langs de vijver afspeelt. Het houten varkentje staat er verlaten. Niemand heeft ooit begrepen waarom het er is neergezet.

Het miezert en waait. Een kleuter met een paarse fietshelm op, zegt: "kijk mam!!". Mam kijkt en roept: "Ooh, wat is dat?". Een stel in regenjassen op een bankje tegen elkaar kijkt nu ook op. Een fietser met uitpuilende fietstassen stapt af. Een wat wankele ongeschoren man roept zijn twee honden bij zich en haakt ze aan de riem. Alle aandacht gaat nu naar het grasveld aan de rand van de vijver. "Dat is een Ibis", beantwoordt de pientere dreumes de vraag van haar moeder. "Hoe weet jij dat", vraagt mam. "Oh, de juf had gezegd dat er een Ibis in Utrecht was…". Er valt even wat zon op het gras. Een in het groen gestoken vogelaar knielt in de modder en haalt een camera met grote zoemlens uit zijn tas. Het duurt niet lang of ook een van de redactieleden van uw website maakt, zittend op zijn hurken, de een na de andere foto.

De Ibis stoort zich niet aan de drukte. Hij boort zijn snavel in het gazon, op zoek naar een Hollandse worm. Als de gehelmde kleuter hem wil aaien vliegt hij weg om even later weer op dezelfde plek te landen.

Het is in de afgelopen honderd jaar niet voorgekomen, een Ibis in het Wilhelminapark. Bij nazoeken in de Geïllustreerde Encyclopedie van de Vogels, door dr. Christopher M. Perrins, blijkt het om de heilige Ibis te gaan. In het Latijn heet de vogel Threskiornis Aethiopicus.

We zoeken verder in Zeldzame vogels van Nederland, door Arnoud B. van den Berg en Cecilia A.W. Bosman. Dit is het handboek voor zogenaamde dwaalgasten (vogels die hier eigenlijk niet thuis horen maar soms opeens even per ongeluk langs komen) in Nederland. Daarin staat het volgende:


Thoth de Egyptische god van de wijsheid,(712-332 B.C.)

Heilige Ibis, vrij zeldzaam: het is aannemelijk dat de in Nederland vastgestelde exemplaren van deze Afrikaanse soort (!) afkomstig waren uit West Frankrijk, waar de soort in 1976 werd geïntroduceerd en zich sinds 1983 sterk heeft uitgebreid. In het park van Branféré, Morbihan, werden in de nazomer van 1994 420 exemplaren geteld. In 1991 vond het eerste broedgeval plaats te Lac de Grand-Lieu, Loire-Atlantique, in 1993 broedden hier vijf paren (11 jongen) en in 1994 40 paren (in twee kolonis; 50 jongen). Er hebben zich ook half-wilde populaties gevestigd te Villars-les-Dombes, Ain en Sigean, Aude. In België werden in 1989-97 21 exemplaren gemeld.

In het oude Egypte van ver voor onze jaartelling stond de heilige Ibis symbool voor Thoth, de god van de wijsheid. In pyramiden en graftombes vind je vaak afbeeldingen van Thoth. Soms gegrafeerd in de stenen wanden van grafkamers temidden van hiëroglyfen, maar ook als bronzen of houten beeld (zie afbeeldingen). In een aantal graven vonden archeologen mummies van deze Nijlvogel.

Mocht u het prachtige dier dit voorjaar nog in het Wilhelminapark ontmoeten, dan weet u tenminste met wie u te maken heeft.

RB


Threskiornis Aethiopicus in Wilhelminapark



Thoth de heilige Ibis uit het Egypte van voor Christus

 

Reactie van de Dutch Birding Association

Bedankt voor het inzenden van je waarneming.
Inderdaad het Wilhelminapark is de laatste plaats waar je deze soort verwacht.

Wat is de status van deze soort in NL en Europa?
In Frankrijk is een kleine (snel groeiende) kolonie van uit gevangenschap ontsnapte exemplaren.
Waarschijnlijk zwerven exemplaren van hier uit tot in NL.

Verder zijn er ook losvliegende/ontsnapte (en ongeringd!) exemplaren bekend vanuit NL zelf, oa een grote groep van Avifauna (Alphen a/d Rijn). Deze wordt in de wijde omgeving gezien en Utrecht is beslist niet ver af voor deze vogels.
Gezien de tamheid en afstand ga ik ervan uit dat het een exemplaar van deze groep betreft.

Maar altijd een leuke onverwachte waarneming!
Succes.

With kind regards / Met vriendelijke groet,

Wietze

**********************************
W.L. Janse
Dutch Birding Association
Pauwhof 91
2289 BJ Rijswijk, The Netherlands
Tel.: + 31 15-21 22 974
Mobile: + 31 6 1104 7491
Fax: + 31 70-447 3244/2166
mailto: wietze.janse@dutchbirding.nl
Internet: www.dutchbirding.nl
**********************************


Reactie van de Commissie Dwaalgasten Nederlandse Avifauna (CDNA)

Deze vogel is eerder gezien nabij de IBB-laan. Er is op dit moment een vrij vliegende populatie in Frankrijk waar deze van afkomstig kan zijn. Het is ook mogelijk dat de vogel uit Alphen aan den Rijn komt waar naar verluid een aantal vogels rondzwerven. Geen wilde vogel dus, maar wel een leuke waarneming. Namens de CDNA wil ik eraan toevoegen dat de Heilige Ibis niet als dwaalgast wordt beoordeeld gezien zijn status als verwilderde soort in Frankrijk.

Groeten, Roland van der Vliet

Gespot bij de Kohnstamschool

Bedankt voor de informatie over de Ibis. Toch wel vreemd dat ze die in Avifauna zomaar laten ontsnappen. Ik hoorde van mijn zoon Frits, die op de Kohnstamschool zit, dat er enkele weken geleden ook een ibis op het grasveld tussen hun school en de Kromme Rijn zat.

Met vriendelijke groet, Marten Jan Bok, Mauritsstraat 17