Nieuwe publicatie!
De Zilveren Schaats
Een water, een wijk en een vereniging in Utrecht-Oost,
1879-1943
Op 6 april verschijnt bij Uitgeverij Matrijs in de Historische
Reeks Utrecht de publicatie De Zilveren Schaats. Een water, een wijk en een
vereniging in Utrecht-Oost, 1879-1943.
In het boek staan twee geschiedenissen centraal. Ten eerste de geschiedenis
van het ontstaan van de woonwijk rond de Frederik Hendrikstraat, de Stadhouderslaan
en de Mauritsstraat en ten tweede de geschiedenis van de zeer sjieke
'Utrechtsche IJsclub De Zilveren Schaats' die tussen 1879 en 1943 op het aangrenzende
water zijn ijsbaan had liggen. Tegelijkertijd begon de traditionele standensamenleving
af te brokkelen; een sociale kentering die zich zowel in Nederland als in
Europa voltrok. Deze sociale verandering in de maatschappij vormt het decor
van de publicatie De Zilveren Schaats. Een water, een wijk en een vereniging
in Utrecht-Oost, 1879-1943.
Na een korte historisch-landschappelijke schets van het gebied beschrijft
de auteur het ontstaan van de buurt rond 1900. In de laatste decennia van
de negentiende eeuw begon de gemeente plannen te maken om het toen vrijwel
geheel agrarische gebied om te vormen tot een wijk voor de gegoede burgerij
die op dat moment snel groeide maar dreigde de stad te verlaten. Het gebied
ten oosten van het Wilhelminapark werd in 1895 opgekocht door Fransiscus Johannes
Moerkoert (1840-1914), een stukadoor uit de Utrechtse binnenstad rijk geworden
met het ontwikkelen van een proces voor kunstrotsen en stucwerk. Fransiscus
Moerkoert zouden we nu een projectontwikkelaar avant la lettre noemen. Vanaf
1895 legde hij een sportcomplex het Nederlandsch Sportterrein. Een terrein
bestaande uit een wielerbaan, zwembaden, tennisbanen, voetbalveld en een paardenbaan.
Vervolgens begon hij met het ontwerpen van de wijk die er nu nog vrijwel geheel
authentiek ligt.
Deze nieuwe wijk was speciaal bestemd voor de groeiende sociale groep van
gegoede burgerij. De ijsclub De Zilveren Schaats, was juist een vereniging
voor de 'sjiek', de adel en het patriciaat van de stad en de Utrechtse Heuvelrug.
Op een steenworp afstand lag dan ook ook de schaatsvereniging voor de gegoede
burgerij de 'Algemeene Utrechtsche IJsclub Vooruit'. Ook deze vereniging wordt
beschreven. Vooruit was in tegenstelling tot De Zilveren Schaats een voor
een ieder toegankelijke ijsbaan. Tot in de jaren zestig van de vorige eeuw
lag de baan van Vooruit in de Johannapolder, nabij het huidige provinciehuis,
en vele generaties Utrechters hebben hier leren schaatsen.
Schaatsen was in de beschreven periode vooral zwaaien en zwieren al dan niet
op de tonen van een draaiorgel of orkestje. Lange afstandstochten waren ook
populair en tussen 1907 en 1920; de Stichtsche IJsbond probeerde dit ook te
bevorderen. Hardrijden deden vooral de studenten van het Utrechtsch Studenten
Corps in wedstrijden tegen andere studentenverenigingen.
De auteur Bas Nugteren, al vele jaren woonachtig in deze buurt, bood de eerste exemplaren aan aan wethouder Jan van Zanen en provinciaal gedeputeerde Jan van Bergen. De Zilveren Schaats. Een water, een wijk en een vereniging in Utrecht-Oost, 1879-1943 is rijk geïllustreerd en verkrijgbaar in de boekhandel en via www.matrijs.com voor € 12,95, ISBN 90-5345-265-6.
Lotte de Voogd
Pers en publiciteit/verkoop
Uitgeverij Matrijs
Postbus 670, 3500 AR Utrecht
Telefoon: 030 - 234 3148
Fax: 030 - 231 9824
E-mail: verkoop@matrijs.com
Website: www.matrijs.com
PERSBERICHT
NIEUW BIJ UITGEVERIJ
MATRIJS, VERSCHIJNT OP 6 APRIL A.S.
De Zilveren Schaats
Een water, een wijk, een vereniging in Utrecht-Oost, 1879-1943
Historische Reeks Utrecht 34
Rond 1900 begon
de Utrechtse samenleving van karakter te veranderen. Tot dan toe had de traditionele
elite van adel en patriciaat het in hoge mate voor het zeggen gehad, rond
1900 kwamen sociale groepen, zoals de arbeidersklasse en de burgerij, naar
voren. Deze grote sociale verandering in de samenleving voltrok zich niet
alleen in Utrecht of Nederland maar was kenmerkend voor heel Europa en vormt
het decor in De Zilveren Schaats. Een water, een wijk, een vereniging in Utrecht
Oost, 1879 1943 waarin de auteur verschillende geschiedenissen uit Utrecht-Oost
beschrijft.
Allereerst wordt de geschiedenis van het water De Zilveren Schaats beschreven,
vervolgens het ontstaan van een woonwijk oostelijk van het Wilhelminapark
rond 1900, op een stuk land dat eens de Oudwijker Eng heette. Maar bovenal
vertelt de auteur de geschiedenis van de sjieke 'Utrechtsche IJsclub "De
Zilveren Schaats"', de schaatsvereniging van de oude elite van adel en
patriciaat, die tussen 1879 en 1943 zijn ijsbaan had liggen op dit water.
Daarbij komen ook de geschiedenis van de ijsclub van de gegoede burgerij,
de 'Algemeene Utrechtsche IJsclub "Vooruit"', van het Nederlandsch
Sportterrein en worden een aantal mensen beschreven die een belangrijke rol
speelden zoals Fransiscus Moerkoert, Frits Selle, Cornelus Maria Knopper Tzn.
of Alfred Joan LabouchPre, mensen uit een samenleving in beweging.
De Zilveren Schaats. Een water, een wijk, een vereniging in Utrecht Oost, 1879 1943, door B. Nugteren, 17 x 24 cm., 128 blz., genaaid gebrocheerd, ISBN 90 5345 265 6, rijk geïllustreerd in kleur en zwart-wit, 12,95.
Het boek is verkrijgbaar via boekhandel en www.matrijs.com.